لوله فولادی چیست؟

لوله فولادی مقطعی استوانه ای است که کارخانه ها آن را با درز یا بدون درز تولید می کنند. این لوله ها کاربرد گسترده ای در صنایع لوله کشی (Piping) دارند و برای انتقال نفت، گاز، آب و دیگر سیالات در صنایع مختلف استفاده می شوند. تولیدکنندگان لوله های فولادی را در طول های ۶ و ۱۲ متری می سازند و کاربران آن ها را در همین اندازه ها به کار می برند. معمولاً از لوله های فولادی ۶ متری در لوله کشی صنعتی و از لوله های ۱۲ متری در خطوط انتقال استفاده می کنند. خود لوله های فولادی نیز انواع گوناگونی دارند. در ادامه این مقاله از مجموعه فولادبرتر درباره ی لوله فولادی چیست؟ و انواع آن می پردازیم.

انواع لوله فولادی

کارشناسان لوله های فولادی را بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی می کنند. دو روش مرسوم دسته بندی شامل وجود یا عدم وجود درز جوش و جنس لوله فولادی است:

1. لوله های فولادی درزدار یا درز جوش

تولیدکنندگان این لوله ها ورق های فولادی را به شکل استوانه درمی آورند و سپس لبه های آن ها را جوش می دهند؛ به همین دلیل به آن ها لوله فولادی درزدار یا لوله فولادی درز جوش می گویند. جوشکاری این لبه ها به دو روش انجام می شود که بر اساس آن، دو نوع لوله درز جوش تولید می گردد:

  • لوله فولادی درزدار طولی: در این نوع، درز جوش در راستای طول لوله قرار دارد و کاربران آن را در همین ابعاد به کار می برند.
  • لوله فولادی اسپیرال: در این مدل، درز جوش به صورت مارپیچ ایجاد می شود. تولیدکنندگان این روش را برای اتصال لوله های کوتاه تر و ساخت لوله های بلندتر استفاده می کنند.

2. لوله های فولادی بدون درز یا مانیسمان

کارخانه ها این نوع لوله را بدون هیچ گونه درز تولید می کنند. کارشناسان آن را لوله فولادی مانیسمان نیز می نامند. تولیدکنندگان بر اساس روش ساخت، لوله های بدون درز را به گروه های زیر تقسیم می کنند:

  • لوله فولادی بدون درز Mandrel Mill یا آسیاب و سنبه
  • لوله فولادی مانیسمان
  • لوله فولادی اکسترود شده
  • لوله فولادی حاصل از ریخته گری گریز از مرکز

3. لوله استیل

لوله های استیل نوعی لوله فولادی اند که از فولاد ضدزنگ ساخته می شوند. کارخانه ها این لوله ها را بر اساس نوع فولاد ضدزنگ به دسته های زیر تقسیم می کنند:

  • لوله استیل فریتی
  • لوله استیل آستنیتی
  • لوله استیل مارتنزیتی
  • لوله استیل داپلکس یا دو فازی
  • لوله استیل رسوب سخت شده

فرآیند تولید مدل های لوله فولادی

کارخانه ها لوله ها را به دو شکل درزدار یا بدون درز تولید می کنند. در هر دو روش، ابتدا مواد اولیه را به شکل بلوم یا بیلت درمی آورند و سپس با نورد آن ها را به ورق تبدیل می کنند. این ورق ها بعداً به لوله های درزدار یا بدون درز تبدیل می شوند و در پایان، تولیدکنندگان لوله ها را در اندازه های استاندارد برش می زنند.

  • تولید لوله فولادی درزدار

برای تولید لوله فولادی درزدار، کارخانه ها ابتدا ورق های فولادی را با فرآیند شکل دهی سرد به شکل استوانه درمی آورند و سپس لبه ها را به هم نزدیک می کنند. در این مرحله، جوشکاری به روش الکتریکی مقاومتی انجام می شود.

فرآیند جوشکاری مقاومتی شامل دو حالت است:
۱. جوشکاری القایی فرکانس بالا
۲. جوشکاری تماسی فرکانس بالا

در این روش، کارخانه ها از جوشکاری قوس زیرپودری بهره می گیرند. برای محافظت از جوش و افزایش کیفیت، از شار برای تولید گازهای محافظ و سرباره و افزودن عناصر آلیاژی به حوضچه جوش استفاده می شود. سپس غلتک فشار قوی روی محل درز قرار می گیرد و یک اتصال محکم ایجاد می کند.

  • تولید لوله فولادی بدون درز

کارخانه ها لوله های بدون درز را با سه روش تولید می کنند:

  1. آسیاب سنبه (Mandrel Mill): در این روش، از یک شمش فولادی گرد استفاده می شود. ابتدا بیلت را داخل کوره اجاق دوار شارژ می کنند. سپس در انتهای آن سوراخ کوچکی ایجاد می کنند. این سوراخ در فرآیند نورد چرخشی ایجاد می شود و شمش را بین دو رول بشکه ای با سرعت بالا می چرخانند.
  2. روش مانیسمان: در این روش از غلتک های نورد استفاده می شود که یکی روی دیگری قرار دارد و در جهت مخالف حرکت می کنند. تفاوت اصلی این روش با سنبه در این است که در سنبه، قطر داخلی در یک مرحله به دست می آید، اما در مانیسمان کاهش قطر در چند مرحله انجام می شود.
  3. روش اکستروژن: در این روش، بیلت گرم شده را داخل قالب قرار می دهند و یک ابزار هیدرولیک آن را به سمت سنبه فشار می دهد تا مواد از حفره استوانه ای بین قالب و سنبه عبور کنند و لوله شکل بگیرد.

موارد استفاده در صنایع مختلف

لوله های فولادی بسته به اندازه، ضخامت، استاندارد تولید و جنس، کاربردهای گوناگونی دارند. برخی از مهم ترین موارد استفاده شامل موارد زیر است:

  • انتقال سیالات: اصلی ترین کاربرد لوله های فولادی انتقال آب، فاضلاب، نفت، گاز و دیگر سیالات در صنایع پتروشیمی و خطوط انتقال است.
  • کاربردهای ساختمانی: این لوله ها استحکام فونداسیون را افزایش می دهند و در پروژه های ساختمانی به طور گسترده به کار می روند.
  • شمع های ساختمانی: مهندسان لوله های فولادی را برای شمع بندی و افزایش مقاومت پایه های ساختمان استفاده می کنند.
  • تیرهای داربست: با اتصال لوله های فولادی و بستن آن ها توسط پیچ و مهره، تیرهای داربست ساخته می شود و کارگران می توانند به نقاط مرتفع دسترسی پیدا کنند.
  • صنعت نفت: شرکت های نفتی از لوله های فولادی برای پوشاندن چاه ها و تجهیزات پالایشگاه استفاده می کنند.
  • ساخت مخازن فشار قوی: لوله های فولادی در ساخت مخازن کوچک تحت فشار استفاده می شوند و برای مخازن بزرگ تر، ورق های فولادی به کار می روند.
  • کاربردهای پزشکی: در پزشکی از این لوله ها در ترمیم استخوان ها، ابزار جراحی، تجهیزات پزشکی، درمان های دندانپزشکی و حتی کمک های دارویی بهره می گیرند.

ویژگی ها و مزایای استفاده از فولاد

  • استحکام بالا و ایمنی: لوله های فولادی دوام و مقاومت زیادی دارند و در برابر ضربه، لرزش و فشار مقاوم اند.
  • قابلیت بازیافت و حفظ محیط زیست: فولاد بارها بدون افت کیفیت بازیافت می شود و کارخانه ها از ضایعات آن برای تولید دوباره استفاده می کنند.
  • دوام و پایداری: استحکام بالای فولاد باعث افزایش طول عمر لوله ها می شود و هزینه تعمیرات و تعویض را کاهش می دهد.
  • مقاومت در برابر خوردگی: در لوله های استیل و فولاد ضدزنگ، مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی و محیط های خورنده وجود دارد.

قیمت لوله های فولادی چگونه محاسبه می شود؟

قیمت لوله های فولادی تحت تاثیر موارد متعددی مثل قیمت مواد اولیه، روش تولید، جنس لوله، ضخامت، برند تولید کننده، هزینه جابجایی و حمل و نقل، هزینه های خدمات و نیروی کار و… محاسبه می شود.

کلام آخر

در این مقاله از مجموعه فولادبرتر با لوله فولادی چیست، انواع و کاربردهای آن آشنا شدید. لوله های فولادی به دلیل قابلیت بازیافت، در سلامت محیط زیست و صنعت نقش بسیار مهمی دارند. برای انتخاب بهترین نوع لوله متناسب با نیاز خود، مشاوره با کارشناسان متخصص ضروری است. مجموعه فولادبرتر با مشاورین مجرب در خدمت شما بزرگواران می باشد.

همچنین بخوانید: ورق های فولادی: راهنمای جامع انتخاب، قیمت و کاربردها